Θουκυδίδης, Ξενοφώντας , α' λυκείου






κάτι έχω κάνει λάθος και βγαίνει κλειδωμένο, μέχρι να λύσω το πρόβλημα εδώ....



                                 Α’  λυκείου  Θουκυδίδης και Ξενοφώντας

1 Ποια ήταν η καταγωγή του Θουκυδίδη;

Ο Θουκυδίδης γεννήθηκε στο δήμο Αλιμούντα. Η οικογένεια του  ήταν πλούσια και αριστοκρατική, είχε στην κατοχή της χρυσωρυχείο στη Θράκη.

2. Ποια  ήταν η μόρφωση του Θουκυδίδη;

Ο Θουκυδίδης είχε λαμπρή μόρφωση. Είχε δασκάλους τους σοφιστές Αναξαγόρα και Αντιφώντα. Η παιδική και νεανική του ηλικία συμπίπτουν με την ακμή της Αθηναϊκής δημοκρατίας που στα χρόνια του Περικλή είχε φτάσει στο αποκορύφωμα της.

3. Ποια ήταν η γνώμη του Θουκυδίδη για τη στρατηγική του Περικλή;

Κατά την έναρξη του Πελ/κού Πολέμου ο Θουκυδίδης πίστευε στην αξία του Περικλή και θεωρούσε σωστό τον πολεμικό του σχεδιασμό, άμυνα στην ξηρά, επίθεση στη θάλασσα, σύνεση και αυτοπεποίθηση.

4. Ποιες οι συνέπειες του λοιμού που έπληξε την Αθήνα;

Από τον λοιμό εξοντώθηκε το 1/3 του πληθυσμού. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και ο ίδιος ο Περικλής. Από το λοιμό προσβλήθηκε και ο Θουκυδίδης αλλά τελικά επέζησε.

5. Ποια κατάσταση επικράτησε στην Αθήνα μετά το θάνατο του Περικλή;

Επικράτησε έντονη αντιπαράθεση ανάμεσα στους συντηρητικούς αριστοκράτες  και τους δημοκρατικούς τους οποίους καθοδηγούσαν πια αδίστακτοι δημαγωγοί με κυριότερο τον Κλέωνα.

6  Για ποιο λόγο οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Θουκυδίδη;

Οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Θουκυδίδη του 424πΧ γιατί δεν μπόρεσε σα στρατηγός να σώσει  την αθηναϊκή αποικία Αμφίπολη από την επίθεση των Σπαρτιατών.

7. Τι έκανε ο Θουκυδίδης κατά την διάρκεια της εξορίας του;

Στην εξορία ο Θουκυδίδης αφιέρωσε όλο του το χρόνο στην ιστορική έρευνα, συγκέντρωσε πληροφορίες από τους χώρους των συγκρούσεων. Το 404 π.Χ παραχωρήθηκε αμνηστία, όμως δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν ο Θουκυδίδης γύρισε στην Αθήνα. Πάντως έζησε ως το τέλος του πολέμου.

8 Ο Θουκυδίδης κατάφερε να τελειώσει το έργο του;

Στα πρώτα βιβλία του υπάρχουν αναφορές για το τέλος του πολέμου και την τελική καταστροφή. Όμως η εξιστόρηση των  γεγονότων δε φτάνει ως το 404 π.Χ διακόπτεται στο 411 π.Χ.  Ο θάνατος σταμάτησε τον Θουκυδίδη.





9. Ποια η σημασία του Πελ/κού πολέμου για το Θουκυδίδη;

Ο Θουκυδίδης κατάλαβε από την αρχή τη σπουδαιότητα του πολέμου. Οι αντίπαλοι βρίσκονταν στο αποκορύφωμα της ακμής τους οικονομικά και στρατιωτικά και ήταν αδύνατο να μην εμπλακούν σ` αυτό τον πόλεμο τα ουδέτερα ελληνικά κράτη.


10 . Ποια ήταν για το Θουκυδίδη η βαρύτερη αιτία του πολέμου;

Κατά την άποψη του η βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Αθήνας. Η Αθηναϊκή συμμαχία είχε μετατραπεί σε συμμαχική ηγεμονία. Τα συμμαχικά κράτη [ κράτη Αιγαίου, Μακεδονίας, Θράκης] μόνο τυπικά ήταν ανεξάρτητα.

11 Ποια προβλήματα θέτει ο Θουκυδίδης;

Ο Θουκυδίδης θέτει το ερώτημα αν η δύναμη της Αθήνας θα μπορούσε να ενισχυθεί, να περιοριστεί, να τροποποιηθεί ή να καταρρεύσει. Και απαντά στην πρώτη δημηγορία του Περικλή  πως η Αθήνα θα μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο με συνετή πολιτική και αυτοκυριαρχία. Αργότερα η Σικελική εκστρατεία που ξεκίνησε ελπιδοφόρα και κατέληξε σε πανωλεθρία απέδειξε πόσο σωστή ήταν αυτή η άποψη. Επίσης θέτει το πρόβλημα της κακής αξιοποίησης της δύναμης που μπορεί να οδηγήσει σε εγκλήματα πολέμου. Ο πόλεμος και η υπέρμετρη φιλοδοξία οδηγούν στην απανθρωποποίηση.

11 α Σε ποια σημεία του έργου του εντοπίζεται κυρίως η παρουσίαση των αιτίων του πολέμου

Τα αίτια και οι αφορμές  του πολέμου παρουσιάζονται στο 1ο βιβλίο του,
-με την αντιπαράθεση αντιπάλων απόψεων στις δημηγορίες του και
-κυρίως με την πρώτη δημηγορία του Περικλή : η Αθήνα θα μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο με συνετή στρατηγική και αυτοκυριαρχία των πολιτικών και των πολιτών της. Η εκστρατεία της Σικελίας (Βιβλία 6ο-7ο) απέδειξε την ορθότητα της θέσης του Περικλή: άφρονες, φιλόδοξοι δημαγωγοί και πολίτες με ασύνετες, αλλοπρόσαλλες αποφάσεις οδήγησαν την εντυπωσιακότερη ως τότε πολεμική επιχείρηση σε πανωλεθρία.






12 . Ποιες περιπτώσεις εγκλημάτων πολέμου καταγράφει ο Θουκυδίδης  και ποια θεωρεί βαθύτερη αιτία τους;

Ο Θουκυδίδης καταγράφει ως εγκλήματα πολέμου την εξόντωση των Πλαταιεών από τους Σπαρτιάτες, των Μηλίων από τους Αθηναίους, τις φρικαλεότητες στην εμφύλια σύγκρουση της Κέρκυρας. Ο παραλογισμός του πολέμου φτάνει στο αποκορύφωμα του στη γενική σφαγή του αμάχου πληθυσμού, ακόμα και των μαθητών του σχολείου της Βοιωτικής Μυκαλησού από Θράκες μισθοφόρους. Σε πολλά σημεία του έργου του ο Θουκυδίδης προβάλει την πλεονεξία [ το να αποκτήσει κανείς περισσότερα από όσα δικαιούται] και την φιλοτιμία [ δηλαδή την προσωπική φιλοδοξία] ως βασικά κίνητρα για τον πόλεμο.

13. Ποιος ενσάρκωνε κατά το Θουκυδίδη το πρότυπο του ηγέτη;

Το πρότυπο του ηγέτη ενσάρκωνε ο Περικλής με την
πολιτική οξυδέρκεια,
την αποδοχή του από το λαό της πόλης του,
την ανωτερότητα ως προς το χρήμα
και το πολιτικό του θάρρος να λέει την αλήθεια στο λαό, ακόμη και όταν προκαλούσε την οργή του.


14 Πως πρέπει να είναι ο υπεύθυνος πολίτης;

Ο υπεύθυνος πολίτης πρέπει να είναι λογικός και συνετός, να ενδιαφέρεται για το συμφέρον της πόλης, να είναι μετριοπαθής και να διακρίνεται για το ανώτερο ήθος και την ανθρωπιά του.

15. Ποιο άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα της μεθόδου του παρατηρούμε;

Στο έργο του Θουκυδίδη παρατηρούμε μια τάση για γενίκευση. Σε πολλά σημεία ο συλλογισμός του ιστορικού μεταβαίνει από το συγκεκριμένο και ειδικό στο γενικό, το καθολικό και διαχρονικό.

16. Ποια μέθοδο ακολουθεί  ο Θουκυδίδης   για να ερευνήσει το μακρινό παρελθόν;

Ο Θουκυδίδης εξέτασε τις εξελίξεις από πολύ παλιά ακόμη και πριν τον Τρωικό πόλεμο και εκεί που οι πηγές  δεν ήταν αξιόπιστες χρησιμοποίησε λογικές μεθόδους και κατέγραψε τις ιστορικές αλλαγές με πορίσματα ‘εικότα’ [ σύμφωνα με τη λογική] με ‘ σημεία’ ή ‘ μαρτύρια’ [ δηλ. ενδείξεις και αποδείξεις] και ‘ τεκμήρια’δηλ. συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα].
Για  να ερευνήσει το παρελθόν χρησιμοποιεί τη μέθοδο της αυτοψίας, επισκέπτεται τα πεδία των μαχών, συλλέγει και αξιολογεί τις πληροφορίες και μελετά επίσημα κείμενα και κρατικά αρχεία.

17. Πως ο Θουκυδίδης ελέγχει τις πληροφορίες για τη σύγχρονή   του εποχή;

Για τα γεγονότα της εποχής του ο Θουκυδίδης δεν περιλαμβάνει στο έργο του πληροφορίες από τον πρώτο τυχόντα  αλλά κράτησε μόνο στοιχεία για  τα οποία είχε προσωπική γνώση και κράτησε επίσης στοιχεία που είχε μεν ακούσει από άλλους αλλά τα είχε ερευνήσει σε βάθος.
………………………………………………………………………………………………………………
{Διαφορετική διατύπωση των παραπάνω
Με ποιες μεθόδους ο Θουκυδίδης διερευνά γεγονότα παλαιότερα του Πελοποννησιακού πολέμου;
 Εξετάζοντας τις εξελίξεις ακόμη και πριν από τον Τρωικό πόλεμο ως τα Μηδικά, εκεί που οι πηγές του δεν μπορούσαν, με τα δεδομένα της εποχής, να είναι αξιόπιστες, χρησιμοποιεί λογικές μεθόδους και καταγράφει τις ιστορικές αλλαγές με πορίσματα «εκότα» (= εύλογα, σύμφωνα με τη λογική και την πείρα), «σημεα» ή «μαρτύρια» (= ενδείξεις και αποδείξεις) και «τεκμήρια» (= συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνα).
 Με ποιες μεθόδους ο Θουκυδίδης ερευνά τα γεγονότα του μακρινού παρελθόντος και της σύγχρονής του εποχής, στην πορεία αναζήτησης της αλήθειας;
 Εξετάζοντας τις εξελίξεις ακόμη και πριν από τον Τρωικό πόλεμο ως τα Μηδικά, εκεί που οι πηγές του δεν μπορούσαν, με τα δεδομένα της εποχής, να είναι αξιόπιστες, χρησιμοποιεί λογικές μεθόδους και καταγράφει τις ιστορικές αλλαγές με πορίσματα «εκότα» (= εύλογα, σύμφωνα με τη λογική και την πείρα), «σημεα» ή «μαρτύρια» (= ενδείξεις και αποδείξεις) και «τεκμήρια» (= συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η έρευνα).

  Για τα γεγονότα της εποχής του, του Πελοποννησιακού πολέμου, δεν καταδέχτηκε να περιλάβει στο έργο του πληροφορίες από τον πρώτο τυχόντα  ούτε ό,τι νόμιζε ο ίδιος , αλλά κράτησε μόνο στοιχεία για όσα γεγονότα είχε προσωπική γνώση και για τα οποία είχε κάνει επίπονη έρευνα ακούγοντάς τα από άλλους Καταγράφεται η αγωνία του για την ανεύρεση της αλήθειας: η αυτοψία, η επίσκεψη των πεδίων των μαχών, η συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών, η μελέτη επισήμων κειμένων και κρατικών αρχείων

Ποιο γνώρισµα σκέψης και µεθόδου χαρακτηρίζει τον Θουκυδίδη, όταν στοχάζεται  για τα γεγονότα και τη συµπεριφορά του ανθρώπου; Ποια πορεία ακολουθεί ο ιστορικός;

 Ο βαθύς στοχασμός του ιστορικού πάνω στα γεγονότα και στη συμπεριφορά των ανθρώπων, φαίνεται, όπως και στους μεγάλους τραγικούς, στην τάση για γενίκευση που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της σκέψης και της μεθόδου του. Ανάγεται από το συγκεκριμένο γεγονός στο γενικό και πανανθρώπινο και θεμελιώνει την κρίση των πολιτικών στις δημηγορίες και τις δικές του προσωπικές παρατηρήσεις σε γενικές αρχές. Έτσι τα «γνωμικά» και τα «αποφθέγματα» στο έργο του δεν έχουν χαρακτήρα διδακτισμού και δεοντολογίας αλλά είναι το απόσταγμα της έρευνας και του συλλογισμού μιας συγγραφικής ιδιοφυίας που έχει αξιοποιήσει τη γνώση των αρχών και της μεθόδου της ιατρικής, των σοφιστών και της τραγωδίας.}
………………………………………………………………

18. Τι είναι οι δημηγορίες και ποιος είναι ο ρόλος τους;

Οι δημηγορίες ήταν λόγοι που εκφωνήθηκαν από στρατιωτικούς και πολιτικούς ηγέτες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ακόμη και αν ο ιστορικός ήταν παρών στην εκφώνηση δε μπορούσε να τα καταγράψει αυτολεξεί. Γι` αυτό κρατά τη βασική ιδέα και συμπληρώνει όσα ταιριάζει να έχει πει ο ομιλητής.

  Οι δημηγορίες στο έργο του Θουκυδίδη
-αποδίδουν τα κίνητρα, τους σχεδιασμούς, τους στόχους των ομιλητών,
-την προσωπικότητα, τις ιδέες και το ήθος τους
-βοηθούν στην επιστημονική ανάλυση των ιστορικών γεγονότων.


19. Ποιο σύστημα χρονολόγησης ακολουθεί;

Κάθε πόλη είχε το δικό της σύστημα χρονολόγησης, γι` αυτό και είναι δύσκολη η χρονολογική ακρίβεια. Ακολουθεί τον τρόπο χρονολογικής έκθεσης του Ελλάνικου του Μυτιληναίου: εξιστορεί τα γεγονότα κατά χρονολογική σειρά και όχι με θεματικές ενότητες.

Αριθμεί τα έτη του πολέμου αυτόνομα [τέλος του πρώτου – αρχή του δευτέρου κλπ], χωρίζει το έτος σε θέρος [ 8 μήνες στρατιωτικών επιχειρήσεων] και χειμώνα [ οπότε στα στρατεύματα αποσύρονται στην βάση τους].


20. Σε πόσα βιβλία διαιρείται το έργο του Θουκυδίδη;
σε 8 βιβλία. Η διαίρεση αυτή είναι μεταγενέστερη.

  Μέχρι ποιο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου φτάνει η ιστορική αφήγηση του Θουκυδίδη ;

Η εξιστόρηση των γεγονότων διακόπτεται στο 411 π.Χ.


21. Ποια   είναι  α)η γλώσσα του Θουκυδίδη και  β) ποιο το ύφος του έργου του;

Η γλώσσα του Θουκυδίδη είναι η αρχαία  αττική διάλεκτος του 5ου αιώνα με πολλές ιδιαιτερότητες, Χρησιμοποιεί
- ουδέτερο πληθυντικού, με άρθρο ή χωρίς άρθρο, αντί για επίρρημα
- ουδετέρο του επιθέτου αντί αφηρημένου ουσιαστικού: τ λεύθερον  αντί λευθερία
- ρήματα σύνθετα  και με δύο ή και τρεις προθέσεις
-  πολλές  αιτιολογικές  προτάσεις  και προσδιορισμούς που  φανερώνουν  την προσπάθεια του ιστορικού να διαφωτίσει πλήρως τα αίτια των γεγονότων
- τον τύπο της πρόθεσης  ες αντί για εις, ξυν αντί για συν,
- αιεί αντί αεί , το αρχαϊκότερο σύμπλεγμα σσ αντί ττ
Το έργο του Θουκυδίδη έχει υψηλό λογοτεχνικό ύφος. Χαρακτηριστικά του είναι
- η συνεχής χρήση των αντιθέσεων,
-η αφθονία των ετερόπτωτων προσδιορισμών
- η περίπλοκη σύνταξη,
-οι μακρές περίοδοι στο λόγο,
-τα εντυπωσιακά ρητορικά σχήματα

22. Πώς επηρεάζεται κατά τον Θουκυδίδη η συμπεριφορά των ανθρώπων από τον πόλεμο;

  Η εξόντωση των Πλαταιέων από τους Σπαρτιάτες, των Μηλιών από τους Αθηναίους, οι φρικαλεότητες στην εμφύλια σύγκρουση της Κέρκυρας και άλλες, απίστευτες σε καιρό ειρήνης, πράξεις οδήγησαν τον μεγάλο ιστορικό στο συμπέρασμα ότι
-η φύση των ανθρώπου δεν αλλάζει ,
- οι άνθρωποι όταν βρεθούν σε αδιέξοδα και πιεστικές συγκυρίες  εξαγριώνονται  ότι -- στον εμφύλιο, κυρίως, πόλεμο οι λέξεις χάνουν το νόημά τους
- οι αντίπαλοι δίνουν το λόγο τους, ενώ σκοπεύουν να μην τον τηρήσουν, και δίνουν όρκους, χωρίς να φοβούνται τους θεούς


23. Πώς αντιμετωπίζει ο Θουκυδίδης το ρόλο των θεών και της τύχης στις ιστορικές εξελίξεις ;
Η λογική αποτελεί τη μόνη αξία, στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος. Οι θεοί δεν επεμβαίνουν στις ιστορικές εξελίξεις (όπως πίστευαν πολλοί σημαντικοί άνθρωποι και ο Ηρόδοτος ανάμεσά τους) και η τύχη δεν είναι υπερφυσική δύναμη αλλά συγκυρίες, εξελίξεις που δεν μπορεί να τις προβλέψει ο άνθρωπος. Ο Περικλής τονίζει ότι οι εξελίξεις των πραγμάτων μπορεί να είναι τελείως απρόβλεπτες και γι” αυτό συνήθως κατηγορούμε την τύχη για «σα ν παρά λόγον ξυμβ» (1.140.1).
24. Ποιες δυσκολίες συνάντησε ο Θουκυδίδης στην έρευνά του για τα γεγονότα πριν από τα Μηδικά ;
Για τα παλαιότερα γεγονότα, πριν από τα Μηδικά, παρά την κοπιαστική προσπάθειά του  οι δυσκολίες ήταν μεγάλες: οι άνθρωποι δέχονται βασανίστως ό,τι λέει ο ένας και ο άλλος ακόμη και για τη γενέτειρά τους. Δεν κουράζονται να αναζητήσουν την αλήθεια
25. Με ποιες μεθόδους (ποιους τρόπους) ερεύνησε ο Θουκυδίδης τα γεγονότα που εξιστορεί, ώστε να είναι βέβαιος ότι αυτά που γράφει ανταποκρίνονται στην αλήθεια ;
Για τα γεγονότα της εποχής του, του Πελοποννησιακού πολέμου, δεν καταδέχτηκε να περιλάβει στο έργο του πληροφορίες από τον πρώτο τυχόντα  ούτε ό,τι νόμιζε ο ίδιος.  Κράτησε μόνο στοιχεία για όσα γεγονότα είχε προσωπική γνώση και για τα οποία είχε κάνει επίπονη έρευνα ακούγοντάς τα από άλλους
26  Ποια θέματα περιλαμβάνονται στο πρώτο βιβλίο των Ιστοριών του Θουκυδίδη ;
Η διαίρεση του έργου σε οκτώ βιβλία είναι μεταγενέστερη.
Στο 1ο βιβλίο εξετάζονται  
·         τα αίτια του πολέμου,
·         εξαίρεται η σημασία του,
·         εκτίθεται η μέθοδος του συγγραφέα ,
·         ερευνώνται οι ιστορικές εξελίξεις από το μακρινό παρελθόν ως τις παραμονές του πολέμου,
·         η ανάπτυξη της αθηναϊκής δύναμης κατά την «πεντηκονταετία», 479-432 π.Χ.,
·         οι τελευταίες διπλωματικές προσπάθειες,
·         οι δυνάμεις των αντιπάλων.




Ξενοφών
1 Τι γνωρίζετε για την καταγωγή και τη μόρφωση του Ξενοφώντα;
Ο Ξενοφών γεννήθηκε στο δήμο Ερχιάς της Αττικής. Η οικογένεια του ήταν εύπορη και γι` αυτό μορφώθηκε καλά.

2. Ποια ήταν η προσφορά στο Ξενοφώντα στην εκστρατεία του Κύρου.
Ο Ξενοφών έλαβε μέρος στην εκστρατεία του Κύρου για να εκθρονίζει τον αδερφό του Αρταξέρξη. Ήταν μέσα στο σώμα των 10000 μισθοφόρων. Μετά τη μάχη στα Κούναξα και το θάνατο του Κύρου ανέλαβε την ηγεσία και οδήγησε τους μισθοφόρους στα παράλια του Αιγαίου.

3. Γιατί οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ξενοφώντα;
Ο Ξενοφώντας εντυπωσιάστηκε από την προσωπικότητα του Αγησιλάου και τον ακολούθησε μαζί με το Σπαρτιατικό στρατό στη μάχη της Κορώνειας [394 πΧ] εναντίον του αντισπαρτιατικού συνασπισμού στον οποίο πρωτοστατούσαν η Αθήνα και η Θήβα. Μετά τη νίκη των Σπαρτιατών ακολούθησε τον Αγησίλαο για τους επινίκιους πανηγυρισμούς. Όπως ήταν αναμενόμενο οι συμπατριώτες του τον εξόρισαν.

4. Ποια ήταν η  στάση των Σπαρτιατών απέναντι στον Ξενοφώντα;

Οι Σπαρτιάτες έδωσαν στον Ξενοφώντα προξενία δηλαδή άδεια παραμονής στη Σπάρτη και του παραχώρησαν  ένα μεγάλο κτήμα στο Σκιλούντα. Εκεί έζησε 20 χρόνια μια ήρεμη και οικογενειακή ζωή και αφοσοιώθηκε στο έργο του.

5. Πότε επέστρεψε στην Αθήνα;
Δεν είναι βέβαιο πότε ο Ξενοφών επέστρεψε στην  πατρίδα του. η προσέγγιση Αθηναίων Σπαρτιατών για να αντιμετωπιστεί ο νέος κοινός εχθρός η Θήβα οδήγησε στην άρση [ κατάργηση ] του ψηφίσματος για την εξορία του συγγραφέα.  Πάντως  οι γιοι του Ξενοφώντα  πολέμησαν στον Αθηναϊκό στρατό.

6. Ποια ήταν τα πρότυπα του Ξενοφώντα;
Δύο προσωπικότητες επηρέασαν τον Ξενοφώντα ο Σωκράτης  με το πρότυπο ζωής που πρόβαλε   και ο Αγησίλαος με τα ηγετικά του προσόντα και την απλή συμπεριφορά του.

7. Τι γνωρίζετε για τα έργα του Ξενοφώντα;
Τα έργα του Ξενοφώντα χωρίζονται σε:
α) ιστορικά: Κύρου Ανάβασις, Ελληνικά, Αγησίλαος, Λακεδαιμονίων  πολιτεία, Κύρου Παιδεία.
Β) Σωκρατικά: απολογία Σωκράτους, Απομνημονεύματα Σωκράτους, Συμπόσιον, Οικονομικός.
Γ) διδακτικά: περί ιππικής. Ιππαρχικός, Ιέρων, Πόροι ή περί προσόδων.

8.   Ποιον χαρακτηρισμό απέδωσαν στον Ξενοφώντα οι θαυμαστές του έργου του στη ρωμαϊκή εποχή και γιατί;
Στη ρωμαϊκή εποχή τον ξεχώρισαν από τους ιστορικούς του 4ου αι. π.Χ. και γιατί ε
-είχε συνδεθεί με τη φιλολογία γύρω από τον Σωκράτη αλλά και για την απλότητα του ύφους,
την καθαρότητα των νοημάτων,
την ποικιλία των θεμάτων και των ενδιαφερόντων του.

 Οι χαρακτηρισμοί ‘ττικ μέλισσα’ και ‘ττικ μοσα’ δείχνουν τον θαυμασμό των μελετητών του για τη γλώσσα του αλλά δεν είναι απόλυτα θεμελιωμένοι. Η παρεμβολή ποιητικών εκφράσεων στο κείμενό του και το απλοποιημένο αττικό ιδίωμα (στο λεξιλόγιο, στο τυπικό και στη σύνταξη) προετοιμάζουν την Κοινή της ελληνιστικής εποχής.

9.   Ποια δημοφιλέστερα έργα του Ξενοφώντα χρησιμοποιήθηκαν ως διδακτικά βιβλία από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα και για ποιους λόγους;
«Τα δημοφιλέστερα έργα τού Ξενοφώντα από την Αναγέννηση ως την εποχή μας, και κυρίως η Κύρου νάβασις χρησιμοποιήθηκαν ως διδακτικά βιβλία, τα πομνημονεύματα Σωκράτους γησίλαος για την προβολή των αρετών του ιδανικού ηγέτη, η Κύρου Παιδεία . Τα λληνικά είναι το μόνο ιστορικό σύγγραμμα του 4ου αι. π.Χ. που έχει σωθεί και αποτελεί τη σπουδαιότερη πηγή για τα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.Χ.»





10. Ποιες συνέπειες έχει, κατά τον Ξενοφώντα, η ασέβεια προς τους θεούς την «αθέτηση του λόγου» και την «παράβαση των όρκων», στην εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων;
«Παρά το θαυμασμό του για τους θεσμούς, την ιστορία και την πολιτική πρακτική της Σπάρτης, αποδοκιμάζει έντονα την κατάληψη της Καδμείας, της Ακρόπολης της Θήβας, από τους Σπαρτιάτες (382 π.Χ.)
και αποδίδει σε θεϊκή τιμωρία την ήττα τους από τους Θηβαίους και την παρακμή της δύναμής τους·

<<Νικήθηκαν οι αήττητοι ως τότε Σπαρτιάτες, γιατί αθέτησαν το λόγο τους και παρέβησαν τους όρκους τους: ‘Πολλά παραδείγματα θα μπορούσε κανένας ν’ αναφέρει από την ιστορία και των Ελλήνων και των βαρβάρων, για να δείξει ότι οι θεοί δεν αφήνουν ατιμώρητη την ασέβεια και τις ανόσιες πράξεις· τώρα ωστόσο θα μιλήσω μόνο για την ακόλουθη περίπτωση. Οι Λακεδαιμόνιοι που είχαν ορκιστεί ν’ αφήσουν τις πόλεις ανεξάρτητες και παρόλα αυτά είχαν καταλάβει την ακρόπολη της Θήβας, τιμωρήθηκαν —αυτοί, που ποτέ πριν δεν είχαν νικηθεί από κανένα— από μόνους εκείνους τους ίδιους ανθρώπους που είχαν αδικήσει>>

11. Πώς απαδεικνύεται η πίστη του Ξενοφώντα σε υψηλές αξίες;
«Σε όλη την περιπετειώδη ζωή του έμεινε σταθερός στις ιδέες του και στην πίστη του σε υψηλές αξίες. Παρά την αντιπάθειά του
προς ό,τι θεωρούσε μειονεκτήματα ή ακρότητες της αθηναϊκής δημοκρατίας, περιγράφει με εντιμότητα τις αγριότητες του καθεστώτος των τριάκοντα τυράννων και καταδικάζει την αυθαιρεσία και την ανηθικότητα της εξουσίας.

Επίσης παρά το θαυμασμό του για τους θεσμούς, την ιστορία και την πολιτική πρακτική της Σπάρτης, αποδοκιμάζει έντονα την κατάληψη της Καδμείας, της Ακρόπολης της Θήβας, από τους Σπαρτιάτες (382 π.Χ.) και αποδίδει σε θεϊκή τιμωρία την ήττα τους από τους Θηβαίους και την παρακμή της δύναμής τους· νικήθηκαν οι αήττητοι ως τότε Σπαρτιάτες, γιατί αθέτησαν το λόγο τους και παρέβησαν τους όρκους τους


12 Πώς δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός του Ξενοφώντα ως «ρεπόρτερ» και πώς αποτυπώνεται στο έργο του η εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου π.Χ. αι.;

«Με τη σαφήνεια και την ακρίβεια στην έκφρασή του, με την απόλυτη ακρίβεια της περιγραφής των χώρων που εξελίχθηκαν τα γεγονότα, τη ζωντάνια της γραφής του, που θυμίζει ικανό ‘ρεπόρτερ’ και την ιδεολογική του συνέπεια έδωσε μια ξεκάθαρη εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου αι., της ενίσχυσης και της εξασθένησης της δύναμης της Σπάρτης και, στη συνέχεια, της Θήβας, της συνεχώς αυξανόμενης παρέμβασης του βασιλιά της Περσίας στα ελληνικά πράγματα ως την αμφίρροπη μάχη της Μαντινείας (362 π.Χ.) όπου φάνηκε καθαρά η αποδυνάμωση όλων των ιστορικών ‘πόλεων-κρατών’ της Ελλάδας.»

13.Ο Ξενοφών είχε τη φιλοδοξία να συνεχίσει το έργο του Θουκυδίδη. Πόσο επιτυχημένη θεωρείται η προσπάθειά του; ή το ύφος του
Ο Ξενοφών, παρά το θαυμασμό του για τον Θουκυδίδη και την προφανή φιλοδοξία του να συνεχίσει το έργο του στα Ελληνικά, δεν διαθέτει τη διεισδυτικότητα ή τη βαθειά φιλοσοφημένη πολιτική σκέψη του μεγάλου προκατόχου του.

 Με τη σαφήνεια όμως και την ακρίβεια στην έκφρασή του, με την απόλυτη ακρίβεια της περιγραφής των χώρων που εξελίχθηκαν τα γεγονότα, τη ζωντάνια της γραφής του, που θυμίζει ικανό ‘ρεπόρτερ’ και την ιδεολογική του συνέπεια έδωσε μια ξεκάθαρη εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου αι., της ενίσχυσης και της εξασθένησης της δύναμης της Σπάρτης και, στη συνέχεια, της Θήβας, της συνεχώς αυξανόμενης παρέμβασης του βασιλιά της Περσίας στα ελληνικά πράγματα ως την αμφίρροπη μάχη της Μαντινείας (362 π.Χ.) όπου φάνηκε καθαρά η αποδυνάμωση όλων των ιστορικών «πόλεων-κρατών» της Ελλάδας.»










14.       α) Να εξηγήσετε γιατί δεν είναι εύκολη η ειδολογική και η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα.
       β) Σε ποια κριτήρια στηρίζεται η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα;
Διαφορετική διατύπωση α) Σε ποια κριτήρια στηρίζεται η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα;  β) Ποια είναι η πιθανότερη χρονολογική κατάταξη των έργων του;
α) «Δεν είναι εύκολη ούτε η ειδολογική ούτε η χρονολογική κατάταξη των έργων του. Ορισμένα από τα έργα του συνδυάζουν γνωρίσματα διαφορετικών φιλολογικών ειδών.»
β) «Η χρονολόγηση των έργων του στηρίζεται σε ‘εσωτερικές μαρτυρίες’ (= αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα που μπορούν να χρονολογηθούν από άλλες πηγές) και στην προσεκτική μελέτη του ύφους του.»

β) «Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η συγγραφική του παραγωγή άρχισε, όταν εγκαταστάθηκε στον Σκιλλούντα και εντάθηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Πιθανότατα προηγήθηκαν τα λεγόμενα ιστορικά έργα του, όταν οι εντυπώσεις και τα βιώματά του από την ενεργό δράση ήταν ζωηρότερα, ακολούθησαν τα σωκρατικά, αφού είχε συναντήσει πολλούς ‘Σωκρατικούς’ που είχαν εγκαταλείψει την Αθήνα μετά τη θανατική καταδίκη του δασκάλου τους και τελευταία γράφτηκαν τα διδακτικά, όσα αναφέρονται σε τεχνικά θέματα και θεσμούς.»

15.Ποιοι λόγοι οδήγησαν τον Ξενοφώντα στην εξορία;

Διαφορετική διατύπωση Να εξηγήσετε γιατί οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ξενοφώντα από την πατρίδα του (394 π.Χ.) και γιατί, πολύ αργότερα
(365 π.Χ.), ανακάλεσαν αυτή τους την απόφαση.

Διαφορετική διατύπωση Ποιοι λόγοι οδήγησαν τους Αθηναίους στην άρση του ψηφίσματος της εξορίας του Ξενοφώντα;

      Οι Αθηναίοι με ψήφισμά τους εξόρισαν τον Ξενοφώντα, επειδή:
α) αρνήθηκε να υπηρετήσει στον αθηναϊκό στρατό,
β) κατατάχτηκε ως μισθοφόρος στον στρατό του Κύρου, στη Μ. Ασία,
γ) ανήκε στην τάξη των ιππέων και συναναστρεφόταν με τον Σωκράτη,
δ) στη μάχη της Κορωνείας (494 π.Χ.), παρατάχτηκε με τον βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο εναντίον της πατρίδας του, (το σωστό )
ε) δεν επέτρεψε στους γιους του να υπηρετήσουν στον αθηναϊκό στρατό.

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση, σημειώνοντας το αντίστοιχο γράμμα, και να αναφέρετε αν οι Αθηναίοι αναθεώρησαν το ψήφισμα αυτό και με ποια αφορμή. (το δ είπαμε )
ο Ξενοφώντας  εντυπωσιάστηκε από την προσωπικότητά του Αγησίλαου,  ώστε τον ακολούθησε μαζί με τον σπαρτιατικό στρατό, στη μάχη της Κορώνειας (394 π.Χ.) εναντίον του ευρύτερου αντισπαρτιατικού συνασπισμού, στον οποίο πρωτοστατούσαν η Αθήνα και η Θήβα. Μετά τη νίκη των Σπαρτιατών, ακολούθησε τον Αγησίλαο στους Δελφούς για τους επινίκιους πανηγυρισμούς.
Η προσέγγιση Αθηναίων και Σπαρτιατών, για να αντιμετωπισθεί ο νέος κοινός εχθρός, οι Θηβαίοι (365 π.Χ.), οδήγησε στην άρση του ψηφίσματος για εξορία του συγγραφέα. Δεν είναι βέβαιο πότε γύρισε στην Αθήνα. Έστειλε πάντως τους γιους του να υπηρετήσουν στον αθηναϊκό στρατό και ο Γρύλλος σκοτώθηκε πολεμώντας κατά των Θηβαίων στη μάχη της Μαντινείας (362 π.Χ.). Οι τιμητικές εκδηλώσεις για τον θάνατο του δείχνουν ότι το όνομα του πατέρα του ήταν πολύ γνωστό.»

 Ποιες είναι οι φάσεις το Πελοποννησιακού πολέμου και πως έληξε η κάθε μια;
Α) Ο δεκαετής ή Αρχιδάμειος πόλεμος [431-421 πΧ] με την ειρήνη του 421 πΧ οι αντίπαλοι επανήλθαν στα εδάφη που είχαν πριν από τον πόλεμο.
Β) Η εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία [415 -413πΧ]. Το Αθηναϊκό εκστρατευτικό σώμα έπαθε πανωλεθρία στη Σικελία. Οι Σπαρτιάτες εισβάλλουν στην Αττική και οχυρώνονται μόνιμα στη Δέκελεια.
Γ) Πόλεμος στο Ανατολικό Αιγαίο [ 413- 405 πΧ]. Καταστροφή Αθηναϊκού στόλου στους Αιγός ποταμούς. Μετά από λίγους μήνες [ Άνοιξη 404 πΧ],  η Αθήνα αποκλεισμένη από στεριά και θάλασσα, χωρίς συμμάχους, παραδίνεται με εξευτελιστικούς όρους
                                             (καλή παπαγαλία, δυστυχώς! με  αγάπη Βάλια)



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου